TURKISH JOURNAL OF ONCOLOGY 2006 , Vol 21 , Num 4
Yüksek enerjili fotonlarda yüzey ve maksimum doz bölgesinin doz karakteristikleri
Hatice BİLGE,1 Halil KÜÇÜCÜK,2 Serpil YÖNDEM,3 Aydın ÇAKIR1
1İstanbul Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü, Tıbbi Radyofizik Bilim Dalı, İstanbul, Turkey
2Acıbadem Hastanesi Radyasyon Onkolojisi, Fizik Bölümü, İstanbul, Turkey
3Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı, Fizik Bölümü, Bursa, Turkey
AMAÇ
Yüksek enerjili foton demetlerinin yüzey dozları, kullanılan cihazların dizaynlarına göre farklılıklar göstermektedir. Hasta tedavisinde kullanılan tedavi planlama sistemlerinde yüzey ve maksimum doz bölgesindeki dozların doğru tanımlanması, özellikle yüzey dozuna doğrudan etki eden bolus kullanımında çok önemlidir. Kullanılan her ışın demeti için ölçülmelidir. Bu çalışmada, İstanbul Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü'nde kullanılmakta olan yüksek enerjili foton huzmelerinin yüzey ve maksimum doz bölgesindeki dozların, alan büyüklüğüne ve kaynak cilt mesafesine (SSD) bağlı doz değişikleri araştırıldı.

GEREÇ VE YÖNTEM
Çalışmada Alcyon Co-60 tele terapi cihazı, Orion 4 (MV), Satürn 42 (6-15 MV) Yüksek enerjili X-ışınları veren lineer hızlandırıcılardan elde edilen foton ışın demetleri kullanıldı. Ölçümler, yüzey ve maksimum doz bölgesinde su eşdeğeri katı fantomda Markus tipi paralel plak iyon odası kullanılarak farklı alan büyüklüklerinde ve farklı SSD'lerde yapıldı. Ölçülen yüzey dozları, CMS XiO tedavi planlama sistemine yüklendi.

BULGULAR
Yapılan çalışmanın sonucunda, beklendiği gibi yüzey dozu, alan boyutlarının artmasıyla yaklaşık lineer olarak artmış, maksimum doz derinliği 1-2 mm yüzeye doğru kaymıştır. 10 x 10 cm alan büyüklüğüne ait yüzey dozları Co-60, 4MV, 6MV ve 15 MV için sırasıyla %24.3, %17.4, %12.6 ,%10.2 dir. SSD'nin artmasıyla yüzey dozlarında azalma olduğu görüldü.

SONUÇ
Farklı alan büyüklükleri için elde edilen yüzey dozları tedavi planlama sistemine yüklenerek doğru bilgilerin kullanılması sağlandı. Keywords : Maksimum doz bölgesi; yüksek enerjili fotonlar; yüzey dozları; radyoterapi dozu