2Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı
3Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Radyodiagnostik Anabilim Dalı
4Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Patoloji Anabilim Dalı
5Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Medikal Onkoloji Bilim Dalı AMAÇ
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi (DEÜTF) Radyasyon Onkolojisi Kliniğinde Kasım 1991-Mart 2003 tarihleri arasında ameliyat sonrası radyoterapi (RT) verilen 53 yumuşak doku sarkomlu olguda tedavi sonuçları ve prognostik faktörlerin incelenmesi amaçlandı.
GEREÇ VE YÖNTEM
Ameliyat sonrası RT gören ve tanı anında uzak metastazı olmayan 53 olgunun 30'u (%57) erkekti. Medyan yaş 38 (18-80) idi. Hastaların 33'üne (%62) DEÜTF'de ilk tanısal veya cerrahi girişim uygulanmış olup 20'si (%38) ise DEÜTF dışı kurumlardan RT için gönderilmişlerdi. Yumuşak doku sarkomlu olgularda tümör yerleşimi 36 (%68) alt ekstremite, 6 (%11) üst ekstremite, 5 (%10) gövde, 6 (%11) baş-boyun şeklinde idi. Histolojik derece dağılımına göre 29 (%55) olgu derece 1, 2; 10 (%19) olgu derece 3 olup hastaların 14'ünde (%26) ise derece belirlenemedi. Cerrahi, 30 (%57) hastada geniş eksizyon, 15 (% 28) hastada marjinal veya intralezyonel eksizyon, 8 (%15) hastada ise eksizyonel biyopsi olarak uygulanmıştı. Hastaların 29'unun (%55) patoloji raporunda cerrahi sınırlar negatif idi. Makroskobik kalıntı ise olguların 15'inde (%28) vardı. Patolojik tümör boyutu medyan 80 mm (15-220) idi. Ameliyat sonrası RT karşılıklı paralel iki alan kullanılarak Co 60 veya 6 MVX foton enerjileri ile verildi. Medyan RT total dozu 6600 (4040-7500) cGy ve medyan fraksiyon dozu ise 200 (160- 250) cGy idi. Yüksek derece ve/veya tümör boyutunun büyüklüğü nedeniyle 14 olguda ameliyat sonrası RT ardından adjuvan kemoterapi eklendi. Sağkalımlar başlangıç noktası tanı zamanı alınarak Kaplan- Meier yöntemi ile hesaplandı. Prognostik faktörleri bulmak için yapılan tek değişkenli analizde log-rank testi, çok değişkenli analizde ise Cox-regresyon testi uygulandı.
BULGULAR
Olguların 12'sinde yerel kontrol sağlanamadı. Hastaların 15'inde sonradan uzak metastaz ortaya çıktı. Beş yıllık genel sağkalım %58 idi. Çok değişkenli analiz yapıldığında; genel sağkalım için <10 cm tümör boyutu (p=0.02), adjuvan kemoterapi eklenmesi (p=0.02), yerel kontrolün sağlanması (p=0.001) ve uzak metastaz gelişmemesinin (p=0.001) bağımsız olarak prognozu olumlu etkilediği belirlendi.
SONUÇ
Çalışmamızda genel sağkalımın, yerel (yerel kontrolün varlığı ve tümör büyüklüğü) ve sistemik (adjuvan kemoterapi eklenmesi, tedaviler sonrası uzak metastaz olmaması) faktörlerden etkilendiği bulunmuştur.