TURKISH JOURNAL OF ONCOLOGY 1998 , Vol 13 , Num 1
SERVİKS KANSERLERİNDE EKSTERNAL RADYOTERAPİ VE HDR BRAKİTERAPİ KOMBİNASYONU SONUCU GELİŞEN YAN ETKİLER
FADİME AKMAN, HİLMİ ALANYALI, RIZA ÇETİNGÖZ, TURAN USLU, MERAL KOYUNCUOĞLU, ENİS İĞCİ, DİLEK ŞENTÜRK, İLKNUR BİLKAY GÖRKEN, OKTAY ERTEN, EMEK ÖZEN, MÜNİR KINAY
Dokuz Eylül Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı Ağustos 1991-Aralık 1995 tarihleri arasında DEJOG'a (Dokuz Eylül Jinekolojik Onkoloji Grubu) başvuran serviks kanserli hastalardan 86'sına eksternal radyoterapi ve HDR brakiterapi uygulanmıştır. Bu hastalardan 45'ine postoperatif, 41'ine ise definitif amaçla radyoterapi verilmiştir. FIGO evre dağılımı: evre IB, 38 (%44); IIA, 4 (%5); IIB, 22 (%26); IIA, 1 (%1); IIIB, 15 (%17); IVA, 6 (%7)dır. Median yaş 51 (30-79)dir. Bu hastalara ortalama 52.4 Gy (BED=83.9 Gy3 eksternal radyoterapi, postoperatif hastalarda 42.86 Gy (BED=70.3 Gy3, definitif hastalarda 44.6 Gy (BED=71,6 Gy3 orta hat koruması ile; 43 (%50) hastada 2 alanla, 43 (%50) hastada da 4 alanla verilmiştir. Kullanılan enerjiler: 23 MVX, 63 (%73); Co 60, 17 (%20) ve 6 MVX 6 (%7) dir. Brakiterapi 1-5 fraksiyonda uygulanmış olup, toplam A noktası dozu ortalama 69.1 Gy (BED=178.2 G3), vajen mukozası dozu ise 69.9 Gy (BED=174.1 Gy3 ) olarak tamamlanmıştır. On dokuz (%22) hastaya konkomitan kemoterapi (12'sinde haftalık 20 mg/m2 sisplatin, son 3 gün 1000 mg/m2/gün 5 FU; 7'sinde sadece haftalık sisplatin) verilmiştir. Median 22 (3-52) aylık izlemde erken ve geç yan etkiler RTOG'e göre değerlendirilmiştir. Erken dönem mesane ve gastrointestinal yan etkiler grad I-II %66 ve grad III %5 hastada izlenmiştir. Geç dönem mesane ve gastrointestinal yan etkiler ise 62 hastada değerlendirilebilmiş ve derece I-II %47; derece III-IV %6 hastada izlenmiştir. İzomerkez derinliği, alan sayısı ve boyutu, enerji, cerrahi tedavi varlığı, eş zamanlı kemoterapi uygulanımı, toplam doz, erken yan etkiler yönünden; ayrıca brakiterapi fraksiyon dozu ile mesane ve rektum BED'ları da geç yan etkilerin gelişme riski açısından analiz edilmiş; sadece brakiterapi fraksiyon dozunun 10 Gy veya üzerinde olması geç yan etkiler için istatiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p=0.019). Sonuçta randomize çalışmalara ihtiyaç olmakla beraber HDR tedavilerde fraksiyon dozlarının 10 Gy altında olması önerilmektedir. Keywords :